ကျနော်အလုပ်လုပ်တာအတွေ့အကြုံတော်တော်လေးများလာပီ အဲ့ထဲက လုပ်ငန်းခွင် ယဥ်ကျေးမှု (အထူးသဖြင့် communication) နှင့်ပတ်သတ်တာလေး သိသင့်တယ်ထင်တာလေးတွေကို ပြန်လည်မျှဝေလိုက်ပါတယ်။
ကျနော်တို့မြန်မာလူမျိုးတော်တော်များများက စကားပြောယဥ်ကျေးကြပါတယ်။ အနည်းဆုံးရိုင်းတဲ့အထဲတော့မပါတာများပါတယ်။ မြန်မာမှာအလုပ်လုပ်တဲ့အချိန်မှာ ကျနော့်အတွေ့အကြုံတွေအရအားလုံးက စကားပြောရတာ တဦးကိုတဦးလေးစားပီးတော့ အဆင်ပြေတာများတယ်။ အဲ့ကနေ ကျနော် SG ပြောင်းတော့လဲ တော်တော်များများကအဲ့လိုပါဘဲ။ ဒါပေမယ့် တချို့နိုင်ငံကလူတွေက culture မတူတော့ စကားပြောတာနည်းနည်းရိုင်းတယ်လို့ ခံစားရတယ်။ သိတဲ့အတိုင်း SG ကလူမျိုးပေါင်းစုံ နိုင်ငံပေါင်းစုံကလူတွေ သူ့နေရာနှင့်သူ level တခုအတွေ့အကြုံတခုရှိပီး ရောက်လာကြတာ။ တချို့ဆိုသူ့နိုင်ငံမှာဆရာကြီးပေါ့။ အဲ့လိုလူပေါင်းစုံတွေနှင့်အလုပ်လုပ်တဲ့အခါမှာ စကားပြောဆိုတာ deal လုပ်တာတွေကအတော်လေးကိုအရေးပါတယ်။ Miscommunication ဖြစ်ဖို့ရာလဲလွယ်တယ်။ ကျနော်ကြုံခဲ့ဖူးတဲ့ထဲမှာဆို တချို့စကားပြောတာ တွေက ဘာမှမဟုတ်ဘဲတခါတလေ ရိုင်းတယ်လို့ခံစားရတာလေးတွေရှိတယ်။
ဥပမာ မင်းဒီဟာကျန်နေသေးတယ်နော်လို့ ကိုယ်ကသတိပေးလိုက်တာ၊ ကိုယ့် CTO ကသတိပေးလိုက်တာကို အောက်ကသူက “I know” ဒါမျိုးပြန်လာတာမျိုး။ တချို့တလုံးထဲပို့တာတွေ “Yes”. “Wait” ဒါမျိုးတွေပေါ့။ SG စရောက်ခါစက ဟဘာလားပေါ့။ နောက်ကြမှသိလာတာက culture မတူတာ။ ကိုယ့်အတွက်ကရိုင်းတယ်ထင်ပေမယ့် သူတို့အတွက်ကဒါပုံမှန်ဘဲ။
ဒီနေရာမှာတခုအကြံပေးချင်တာက သူများပြောတာတွေကိုလိုက်ခံစားမနေနှင့်။ ကိုယ်ကဒါမျိုးမဖြစ်အောင်ဘဲလုပ်။ စကားလုံးသုံးလေးလုံးလောက်ပိုရိုက်လိုက်ရတာ ဘာမှခက်ခဲတဲ့အလုပ်မဟုတ်ဘူး။ “Thanks”, “Please” လိုမျိုးလေးတွေထည့်သုံးပေးသင့်တယ်လို့ထင်တယ်။ ကိုယ်ကစာရိုက်ပီး communicate လုပ်ကတာဆိုတော့ ကိုယ်ပို့လိုက်တဲ့စာကိုဖတ်ပီးတော့ feeling ဖြစ်လာတာဆိုတော့ ကောင်းကောင်းမွန်မွန် ယဥ်ယဥ်ကျေးကျေးပြောတာမျိုးလုပ်ဖို့ကြိုးစားသင့်တယ်ထင်တယ်။ Culture မတူတာကတော်တော်လေးစကားပြောတယ်။ ကိုယ်ကရိုင်းတယ်ထင်တဲ့အချိန်မှာ ဒီ culture မတူတာကိုလဲစိတ်ထဲမှာထည့်ထားဖို့လိုတယ်။
နောက်ထက်ကြုံရတာတခုက လူတယောက်ကို မေးခွန်းမေးမယ်ဆိုရင် “hi” ဆိုပီးပို့ပီးတော့ ဘာမှထက်မပို့တာမျိုး။ ဒါမျိုးဘယ်တော့မှမလုပ်ပါနှင့်။ တဖတ်လူက ဘာလဲဟ “hi” ဆိုပီးတခါပြန်။ အဲ့ကြမှဆက်မေး။ ဒါမျိုးကတော်တော်ဆိုးတဲ့ communication လို့ပြောလို့ရတယ်။ မေးခွန်းမေးမယ် ပြောစရာရှိတယ်ဆို တခါထဲမေး တခါထဲပြောလိုက်။ Hi တလုံးပို့ပီးဟိုဘက်က စကားပြန်ပြောတာစောင့်တာမျိုးမလုပ်နှင့်။ No Hello ဆိုတဲ့ website ဆိုပီးပါ လုပ်ထားတာတွေ့တယ်။
ပြန်ချုပ်ကမယ်ဆို culture ပေါင်းစုံလူမျိုးပေါင်းစုံနဲ့အလုပ်လုပ်တဲ့အချိန်မှာ communication က misunderstaning ဖြစ်ဖို့အတော်များတယ်။ Over မဟုတ်ဘဲ ပုံမှန်လေး “Thanks” တို့ “Please/Pls” တို့ကိုသုံးပီးတော့ communicate လုပ်။ ကိုယ့်ကိုတခြားလူကစကားပြောတဲ့အချိန်ရိုင်းတယ်လို့ထင်ရင် culture ကြောင့်လားဆိုတာကိုပါထည့်စဥ်းစား (တချို့ကသူတို့ကိုယ်တိုင်တောင်မသိဘူး)။ တယောက်ယောက်ကိုစကားပြောတော့မယ်ဆိုရင် “hi” တို့ “hello” တို့တခုထဲဘဲပို့ပီး ဘာမှမပြောဘဲ ဟိုဘက်ကပြန်ပြောတာစောင့်နေတာမျိုးမလုပ်ဘဲနှင့် ပြောစရာရှိတာ မေးစရာရှိတာတွေတန်းမေး။
ဒီလောက်ဆိုရင်အဆင်ပြေပါဦ၊ နောက်တဆင့်တက်ချင်ရင်တော့ ကိုယ့်ကိုကိုယ်အမြဲမပြတ်ပြန်စမ်းစစ်နေပေါ့။ ငါ့ communication ကဘာလိုလို့ဒီဟာက miscommunicate ဖြစ်သွားလဲ။ ကိုယ့်နှင့်စကားပြောနေတဲ့အချိန်တဖက်လူက ရုတ်တရက်ကြီး tone ပြောင်းသွားရင် ငါရေးလိုက်တဲ့ tone ကပြောင်းသွားလို့လား ဒါမျိုးပေါ့။ အရမ်းကြီးပူပန်ဖို့ထက် သတိလေးထားရင်ရပါပီ။